Temporomandibular rahatsızlıklar (çene eklemi rahatsızlığı); temporomandibular eklem ve/veya çiğneme kaslarını tutan ağrı ve fonksiyon bozukluğudur. Eklem içi rahatsızlıklar; eklem yüzeyi ve disk arasındaki uyumun bozulmasından meydana gelmektedir.

Çene eklemi rahatsızlığında hastalar en sık:

• Çene ekleminden ‘tıklama’ sesi gelmesi,
• Kulakta, çene ekleminde, yüz ve boyun kaslarında ve şakaklarda ağrı,
• Çiğneme sırasında zorluk,
• Ağız açmada güçlük,
• Çenenin bir tarafa kayarak açılması gibi şikayetlerle başvururlar.

Bazı durumlarda uzun yıllar ağrı olmaz, sadece çene eklemindeki tıklama devam eder, ancak bu sürede deformasyon ilerler.

Esnediğimde ya da bazen yemek yediğimde çenemden neden ses geliyor, çenem çıkmış olabilir mi?

Alt çene hareketlerinde tıklama gibi seslerin hissedilmesi, çene ekleminin düzeninin bozulmasından kaynaklanabilir. Çene ekleminde bulunan disk yerinden oynar. Bunun sonucunda ağız açma, esneme, yemek yeme, çeneyi saga sola hareket ettirme gibi alt çene hareketlerinde ‘tıklama’ duyulur. Bu durum çene çıkması değildir.

Çene eklemi hastalığının sebebi dişlerimi gıcırdatmam mıdır?

Çene eklemi hastalığının birçok sebebi vardır. Diş sıkma ve gıcırdatma da bu etkenlerden biridir ve çene eklemi hastalığını ya da kas rahatsızlıklarını hızlandırabilir ya da arttırabilir. Yalnız diş gıcırdatma değil diş sıkma da bu rahatsızlık için önemli bir sebeptir. Diş sıkma veya gıcırdatma gibi bir alışkanlığınız olduğu tespit edilirse, eklem veya kas hastalığı başlamadan once önlem alınması gerekmektedir.

Her esnediğimde çenem açık kalıyor, kapatmakta zorlanıyorum. Tedavisi var mıdır?

Ağız çok açıldığında çenenin açık kalması ya da çene çıkması durumunda en kısa sürede bir diş hekimine başvurulması gerekir. Diş hekimi manipülasyonla çeneyi normal konumuna getirir. Ağrı olması durumunda diş hekimi ilaç verecektir. Bu tip hastalar çeneyi aşırı açmaktan kaçınmalıdır. Eğer çok sık çene çıkıyorsa, ameliyat gerekebilir.

Çenemi açamıyorum ve çenemi hareket ettirdiğimde ağrım oluyor? Çenem çıkmış olabilir mi?

Çene çıkması ile kilitlenme farklı şeylerdir. Çene çıkmasında ağız açık kalır, ancak çene açılmıyorsa bu durum kilitlenme olarak tanımlanabilir. Ağız açmada kısıtlılık olmasının birçok nedeni vardır. Detaylı muayene ile ve ayırıcı tanı yöntemleri ile sebebi tespit edilir. Sebep çene eklemi hastalığı veya çiğneme kaslarındaki kasılma ise çoğunlukla ameliyat gerekmeden tedavi mümkündür.

Çenemden ses geliyor ve ağrım var. Bu şikayetlerim 20 yaş dişimden mi kaynaklanıyor?

Çeneden ‘tıklama’ şeklinde ses gelmesi 20 yaş dişlerinden kaynaklanmaz. 20 yaş dişinde herhangi bir problem varsa bile, öncelikle bu konuda uzmanlaşmış diş hekimi tarafından çene eklemi muayenesi yapılır, çene eklemi tedavisinden sonra 20 yaş diş için müdahale yapılması uygundur.

Baş ağrımın sebebi çene eklemi rahatsızlığım olabilir mi?

Baş ağrısının birçok sebebi vardır. Çene eklemi rahatsızlıklarında baş ağrısı görülebilir, ancak baş ağrısı daha ciddi rahatsızlıklardan da kaynaklanabilir. Nöroloji, fizik tedavi, algoloji gibi pek çok tıp alanını ilgilendirir.

Çene eklemi hastalığımın tanısı için kime gitmeliyim? Diş hekimliğinde hangi uzmanlık dalı bu konu ile ilgilenmektedir? Röntgen çektirmem gerekli midir?

Çene eklemi hastalığımın tanısı için baş, boyun, yüz ağrıları ve çene eklemi rahatsızlıkları alanında uzmanlaşmış diş hekimlerinin muayenesi gereklidir. Hastalar çoğunlukla çenede veya kulakta hissettikleri ağrı sebebiyle kulak burun boğaz doktorlarına başvururlar, çünkü şikayetlerin kulaktan kaynaklandığını düşünürler ya da bu şikayetlerinin diş hekimlerinin alanına girdiğini bilmezler. Tanı yaklaşık 30-40 dk süren muayene ile gerçekleşir. Muayenede ayırıcı tanı için çeşitli sorular sorulur ve baş-boyun-yüz bölgesindeki tüm kaslar, çene eklemi ve ağız içi incelenir. Çoğu hastada ayrıntılı muayene tanı koyulabilmesi için yeterlidir. Bazı durumlarda ise MR ya da tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılabilir.

Çene eklemi hastalığım için ne tür tedaviler uygulanacaktır?

Çene eklemi hastalığının tedavisi tanıya göre değişiklik göstermektedir, yani her hasta için aynı tedavi yöntemi uygulanamaz. Çene eklemi hastalıklarında tedavi yöntemleri arasında konservatif olarak ortopedik apareylerin kullanılması (splint), bazı fizik tedavi yöntemleri, ilaç tedavisi, artrosentez yer almaktadır. Bu yöntemlerden hangisi veya hangilerinin kullanılacağına ayrıntılı muayene sonrası konulan tanıya göre karar verilir. Tanının doğru konulduğu durumlarda çene eklemi hastalıklarının % 85’ten fazlası konservatif tedavi ile kontrol altına alınmaktadır. Gerekli durumlarda; nöroloji, kulak- burun-boğaz, psikiyatri, algoloji gibi bölümlerle konsültasyon yapılmaktadır.